3.8.1 Basınç: Basınç (p), herhangi bir yüzeye etki eden kuvvet ve etki edilen yüzeyin miktarı ile bağlantılı olarak tanımlanan fiziksel bir niceliktir. Birim alana dik etkiyen kuvvettir. SI Birim sisteminde N/m2 boyutundadır. Basıncın SI birim sistemin-deki adı Paskal’dır. Uygulanan toplam kuvvet ne kadar büyük olursa basınç o kadar büyük olur. Kuvvetin uygulandığı alan ne kadar büyük olursa basınç o kadar küçük olur. Basınç birimleri; a. 1 metre kareye etki eden kuvvet 1 Newton ise basınç 1 Pascal’dır. b. 1 santimetre kareye etki eden kuvvet 1 Dyn ise basınç 1 Bari’dir. c. 1 santimetre karaye etki eden kuvvet 1 kilogram olarak alınır ise basınç 1 Atmosfer’dir. (Fizik, Sınav Yayınları, 1998) Paskal Kanunu: Kapalı bir kapta bulunan sıvıya, herhangi bir noktada etki eden basınç, sıvı tarafından yalnız kuvvetin doğrultusunda değil, her doğrultuda değeri değiştirilmeden iletilir. 3.8.2 Bileşik kaplar: Kesitleri ve şekilleri farklı iki veya daha çok kabın, tabanlarının birleştirilmesi ile elde edilen kaplara denir. Şekil 3.24’deki krikoda, F kuvveti ile küçük silindire p1 basıncı uygulansın. Küçük silindire uygulanan basınç kuvveti, F kuvvetinin ab / ob katı kadar büyüktür. F . ab = Fo . ob ...... 2.12 Fo , F kuvvetinin küçük silindire ilettiği kuvvettir. Kuvvet değişimi, AOB şeklindeki kaldıraçtan kaynaklanmaktadır. Kapalı kaplarda bulunan sıvılar basıncı, içerisinde bulundukları kabın her çeperine aynı büyüklükte iletirler, şekil 3.24’de, Fo kuvvetinden dolayı kapalı kaptaki S1 ve S2 yüzeylerine yapılan p1 ve p2 basınçları eşittir. p1 = p2 Fo / S1 = Fy / S2 .. 2.13 Fy = Fo . (S2 / S1) 3.8.1 Basınç: Basınç (p), herhangi bir yüzeye etki eden kuvvet ve etki edilen yüzeyin miktarı ile bağlantılı olarak tanımlanan fiziksel bir niceliktir. Birim alana dik etkiyen kuvvettir. SI Birim sisteminde N/m2 boyutundadır. Basıncın SI birim sistemin-deki adı Paskal’dır. Uygulanan toplam kuvvet ne kadar büyük olursa basınç o kadar büyük olur. Kuvvetin uygulandığı alan ne kadar büyük olursa basınç o kadar küçük olur. Basınç birimleri; a. 1 metre kareye etki eden kuvvet 1 Newton ise basınç 1 Pascal’dır. b. 1 santimetre kareye etki eden kuvvet 1 Dyn ise basınç 1 Bari’dir. c. 1 santimetre karaye etki eden kuvvet 1 kilogram olarak alınır ise basınç 1 Atmosfer’dir. (Fizik, Sınav Yayınları, 1998) Paskal Kanunu: Kapalı bir kapta bulunan sıvıya, herhangi bir noktada etki eden basınç, sıvı tarafından yalnız kuvvetin doğrultusunda değil, her doğrultuda değeri değiştirilmeden iletilir. 3.8.2 Bileşik kaplar: Kesitleri ve şekilleri farklı iki veya daha çok kabın, tabanlarının birleştirilmesi ile elde edilen kaplara denir. Şekil 3.24’deki krikoda, F kuvveti ile küçük silindire p1 basıncı uygulansın. Küçük silindire uygulanan basınç kuvveti, F kuvvetinin ab / ob katı kadar büyüktür. F . ab = Fo . ob ...... 2.12 Fo , F kuvvetinin küçük silindire ilettiği kuvvettir. Kuvvet değişimi, AOB şeklindeki kaldıraçtan kaynaklanmaktadır. Kapalı kaplarda bulunan sıvılar basıncı, içerisinde bulundukları kabın her çeperine aynı büyüklükte iletirler, şekil 3.24’de, Fo kuvvetinden dolayı kapalı kaptaki S1 ve S2 yüzeylerine yapılan p1 ve p2 basınçları eşittir. p1 = p2 Fo / S1 = Fy / S2 .. 2.13 Fy = Fo . (S2 / S1) 3.8.1 Basınç: Basınç (p), herhangi bir yüzeye etki eden kuvvet ve etki edilen yüzeyin miktarı ile bağlantılı olarak tanımlanan fiziksel bir niceliktir. Birim alana dik etkiyen kuvvettir. SI Birim sisteminde N/m2 boyutundadır. Basıncın SI birim sistemin-deki adı Paskal’dır. Uygulanan toplam kuvvet ne kadar büyük olursa basınç o kadar büyük olur. Kuvvetin uygulandığı alan ne kadar büyük olursa basınç o kadar küçük olur. Basınç birimleri; a. 1 metre kareye etki eden kuvvet 1 Newton ise basınç 1 Pascal’dır. b. 1 santimetre kareye etki eden kuvvet 1 Dyn ise basınç 1 Bari’dir. c. 1 santimetre karaye etki eden kuvvet 1 kilogram olarak alınır ise basınç 1 Atmosfer’dir. (Fizik, Sınav Yayınları, 1998) Paskal Kanunu: Kapalı bir kapta bulunan sıvıya, herhangi bir noktada etki eden basınç, sıvı tarafından yalnız kuvvetin doğrultusunda değil, her doğrultuda değeri değiştirilmeden iletilir. 3.8.2 Bileşik kaplar: Kesitleri ve şekilleri farklı iki veya daha çok kabın, tabanlarının birleştirilmesi ile elde edilen kaplara denir. Şekil 3.24’deki krikoda, F kuvveti ile küçük silindire p1 basıncı uygulansın. Küçük silindire uygulanan basınç kuvveti, F kuvvetinin ab / ob katı kadar büyüktür. F . ab = Fo . ob ...... 2.12 Fo , F kuvvetinin küçük silindire ilettiği kuvvettir. Kuvvet değişimi, AOB şeklindeki kaldıraçtan kaynaklanmaktadır. Kapalı kaplarda bulunan sıvılar basıncı, içerisinde bulundukları kabın her çeperine aynı büyüklükte iletirler, şekil 3.24’de, Fo kuvvetinden dolayı kapalı kaptaki S1 ve S2 yüzeylerine yapılan p1 ve p2 basınçları eşittir. p1 = p2 Fo / S1 = Fy / S2 .. 2.13 Fy = Fo . (S2 / S1) Örnek 13: 100 cm2 alanda 30 kg’lık bir kütle bulunmaktadır. Yüzeye yaptığı basınç kaç paskaldır? Cismin yere temas yüzeyi iki katına çıkartılırsa (200cm2), oluşacak basınç kaç paskaldır? Çözüm: Verilen 30 kg’lık kütlenin ağırlığı (G= m.g)’den 300 N’dur. (g yerçekim ivmesi ve büyüklüğü 10 m/s2’dir.) Yüzey m2 cinsinden ifade edilirse, 1x10-2 m2 dir. Basınç, p = G / S .. 2.11 birinci durumdaki cismin yüzey üzerine yaptığı basınç, p1 = 300 / 0,01 p1 = 30 000 N/m2 = 30 000 Paskal Yüzey ile basıncın ters orantılı olduğu bağıntıda görülebilir. Öyle ise yüzey iki katına çıkartılır ise basınç yarıya düşecektir. p2 = 15 000 Paskal olur. Örnek 14: Şekil 3.26’daki basit düzeneği çizili bir krikoda, ao=1,1m , bo = 0,1m olan kaldıraçta 10kg-f’lik bir kuvvet ile; piston yüzeyleri S1=10cm2, S2=50cm2 olan krikoda kaç kg-f ’lik bir yükü dengede tutulabiliriz Çözüm: Kuvvetin cendereye iletilmesinde ki büyüklüğü, F.ab = F′.bo 10.1,1 = F′.0,1 F′ = 110 kg-f Sıvı cenderesindeki kuvvet kazancı ise, G büyük silindirde bulunan cismin ağırlığı olmak üzere, F′/ S1 = G / S2 110 / 10 = G / 50 G = 550 kg-f